ทำไมกระดุมเสื้อ ผู้หญิงกับผู้ชายอยู่คนละด้าน

ทำไมกระดุมเสื้อ ผู้หญิงกับผู้ชายอยู่คนละด้าน

วันนี้ ขอตอบคำถามที่มีคนถามมา บางคำถามรำเพยก็ได้แต่กลอกตาไปมาด้วยความงงว่าถามอะไรกันหว่า ใครจะไปรู้ แต่พอมานึกดูดีๆอีกที คำถามพวกนั้นก็น่าสนใจเหมือนกันนะ วันนี้เลยเอาคำถามกระจุกกระจิกมาเล่าสู่กันฟัง

คำถามของวันนี้: ทำไมกระดุมเสื้อ ผู้หญิงกับผู้ชายอยู่คนละด้าน

คำ ถามง่ายๆ แต่ตอบยาก เพราะว่าไม่เคยมีใครเขียนอธิบายไว้ให้ชัดเจน แต่ก่อนที่เราจะตอบคำถามว่าทำไมกระดุมอยู่กันคนละด้าน เราก็ต้องมาดูกันก่อนว่าเราเริ่มมีกระดุมใช้กันตั้งแต่เมื่อไหร่ นักโบราณคดีพบหลักฐานการใช้กระดุมที่เก่าแก่ที่สุด คือในสมัย bronze age (ราวๆ 3000 ก่อนคริสตกาล) แต่กระดุมในสมัยก่อนก็ไม่ได้เอาไว้กลัดให้เสื้อติดกันนะคะ แต่ว่าเอาไว้ตกแต่งเป็นเครื่องประดับเข็มขัด หรือพวกเครื่องมืออื่นๆ เพราะว่าในสมัยนั้นเครื่องแต่งกายก็ยังเป็นแบบง่ายๆอยู่ คือเป็นหนังสัตว์นั่นเอง

ส่วนการเริ่มใช้กระดุมเป็นสิ่งที่ทำให้ เสื้อผ้าติดอยู่ด้วยกันนั้น เพิ่งจะพบว่าเกิดเป็นหนแรกในอารยธรรมกรีกและโรมัน แต่ว่าก็ยังไม่ใช่ของที่จำเป็นในการทำให้เสื้อติดกัน จนกระทั่งยุคกลาง ช่วงศตวรรษที่ 13 และ 14 จึงได้เกิดการใช้กระดุมเป็นเครื่องมือในการทำให้เสื้อผ้าเข้ารูปและเป็น เครื่องตรึงผ้าให้อยู่กับตัวกันอย่างแพร่หลาย มีการพบว่า รังดุม (buttonholes) เกิดขึ้นหนแรกก็ในยุคกลางนี่เอง



เรา ต้องไม่ลืมว่า สังคมทุกสังคม คำว่า "แฟชั่น" นั้น เกิดขึ้นในหมู่คนชั้นสูงก่อน แล้วคนชั้นกลางจึงได้เลียนแบบสืบต่อมา เพราะว่าถือว่าอะไรที่ขุนนางใช้นั้นย่อมเป็นของดี กระดุมซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความร่ำรวย คนก็แข่งกันด้วยว่าใครใส่เสื้อที่มีกระดุมมากกว่ากัน กระดุมใหญ่ ลวดลายละเอียด และทำด้วยเงินหรือทอง ก็เป็นเครื่องหมายของความร่ำรวยได้ กระดุมในอดีตนั้นจึงไม่ได้เป็นเพียงเครื่องทำให้ผ้าติดอยู่ด้วยกัน แต่เป็นสัญลักษณ์ของสถานทางสังคมของผู้ใช้ด้วย ความหลงใหลในกระดุมก็ยังแสดงให้เห็นโดย King Francis I (1494-1547) ได้มีการใช้กระดุมทองกว่า 13,000 อันติดลงในชุด 1 ชุด (บางคนบอกว่า 13,400 บางทีบอก 13,600)



เนื่อง จากในศตวรรษที่ 15 คนในสังคมชั้นสูงนิยมใช้กระดุมในการตกแต่ง และใช้กระดุมทำให้เสื้อผ้าติดกัน การตัดเย็บของเสื้อผ้าก็เลยทำไปตามจุดประสงค์ของการใช้ไปด้วย ผู้หญิงชั้นสูงในสมัยนั้น มักจะไม่แต่งตัวด้วยตัวเอง แต่มีสาวใช้แต่งให้ คนส่วนมากก็ถนัดขวา ช่างตัดเสื้อจึงทำกระดุมให้อยู่ทางด้านซ้าย รังดุมอยู่ทางขวาเพื่อความสะดวกของคนที่ต้องแต่งตัวให้ ส่วนฝ่ายชายนั้นแต่ตัวเองกระดุมก็ยังอยู่ทางขวา รังดุมทางซ้าย เพื่อความสะดวกในการใช้งาน และกระดุมเสื้อโค้ทยิ่งจำเป็นต้องอยู่ทางขวาเพราะว่าคนในสมัยนั้นพกดาบ และใช้ดาบหรือกระบี่ในการต่อสู้ การกลัดกระดุมทางซ้ายนั้น เพื่อสะดวกแก่การใช้มือขวาไปหยิบดาบออกมาต่อสู้นั่นเอง

อีกแนวคิดที่ ว่าช่างตัดเสื้อทำรังดุมของเสื้อผู้หญิงให้อยู่ทางขวามือ เพราะว่าเป็นการแสดงให้ผู้หญิงรู้ว่าเพศหญิงเป็นเพศที่ด้อยกว่านั้นยังหา หลักฐานมาสนับสนุนไม่ได้ และก็ถ้าคิดตามความเป็นไปได้แล้วช่างเสื้อไม่น่าที่จะเอาเรื่องนี้มาเป็น เครื่องบอกว่าผู้หญิงด้อยกว่า เพราะว่าความคิดที่ว่าเพศใดด้อยกว่ากันนั้นก็เช่นเดียวกับหลายๆเรื่องใน สังคม คือเกิดขึ้นจากการกำหนดของคนในสังคมชั้นสูง ซึ่งไม่น่าเป็นไปได้ที่ขุนนางจะใส่ใจกับเรื่องเล็กน้อยแค่นี้แล้วเอามาเป็น เครื่องมือเพื่อตอกย้ำความด้อยทางสถานะทางสังคมของเพศหญิง ดังนั้นการที่รังดุมของฝ่ายหญิงอยู่ทางด้านขวานั้นถ้าดูตามลักษณะการใช้งาน แล้วน่าจะเกิดมาจากการที่ผู้หญิงในสมัยก่อนมีคนช่วยแต่งตัวให้จริงๆ

แต่ ไม่ว่าจะเกิดด้วยสาเหตุใดก็ตาม ในปัจจุบันนี้สิ่งหนึ่งที่เรารับรู้เป็นข้อตกลงมาตรฐานก็คือว่า การที่เสื้อของผู้ชายและผู้หญิงมีรังดุมคนละด้านนั้น ก็เพื่อความสะดวกของผู้เลือกเสื้อมาใช้นั่นเอง พอดูปุ๊บก็รู้ปั๊บว่าเสื้อของเพศไหน